Тэнхимийн багш, ажилчид
Тус тэнхим 2024 оны байдлаар 20 үндсэн багш, 2 гэрээт профессор, 1 тэнхимийн захиргааны ажилтан, 4 цагийн багштай ажиллаж байна. 2 багш чөлөө авсан. Тэнхимийн дэргэд Жендэрийн судалгааны төв, Археологийн судалгааны төв, Хүн ам зүйн сургалт судалгааны төв, Био-антропологийн болон археологийн лаборатори тус тус ажилладаг
Уламбаярын Эрдэнэбат
Тэнхимийн эрхлэгч
Археологийн доктор, профессор
Уламбаярын Эрдэнэбат нь 1972 оны 8 сарын 18-нд Улаанбаатар хотноо төрсөн. 1994 онд МУИС-ийг түүхч, археологич мэргэжлээр бакалаврын зэрэгтэй төгсөж, 2000 онд МУИС-д түүхийн ухааны магистрын зэрэг, 2009 онд ХБНГУ-ын Бонын Их Сургуульд “Эртний монголчуудын оршуулгын зан үйл. XI-XVII зууны монголчуудын булшны олдворт хийсэн археологи-түүхийн шинжилгээ” сэдвээр Өвөг ба эртний түүхийн археологийн докторын /Dr. phil./ зэрэг хамгаалсан. 2013 онд МУИС-ийн дэд профессор цол хүртсэн ба Германы Археологийн Хүрээлэнгийн сурвалжлагч гишүүнээр сонгогджээ.
Тэрээр 1994-2007 онд ШУА-ийн Түүхийн хүрээлэн, Археологийн хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний ажилтан, 2007 оноос МУИС-ийн Антропологи, Археологийн тэнхимд багш, дэд профессор, профессор, 2021 оноос тэнхимийн эрхлэгчээр ажиллаж байна. Монголын дундад зууны нүүдэлчдийн хот суурин, булш оршуулга, эдийн соёлын чиглэлээр судалгаа хийдэг. Монголын археологийн удиртгал, Археологийн судалгааны аргазүй, Хот суурины археологи, Монголын дундад зууны археологи хичээлүүдийг заадаг.
Доктор У.Эрдэнэбат өөрийн судалгааны үр дүнгээс “Монголын Нууц Товчооны Алан Гоа эхийн домгийн учир” (1997), ”Монгол эхнэрийн богтог малгай” (2006), “Дундад зууны Монгол оронд загалмайтны шашны урсгал нэвтэрч байсан товч түүхээс” (2009), ”Дугуй Цахирын хадны оршуулга” (2010), “Монгол шувуучлахуй (2014), “Монголын эртний нийслэл Хархорум (2018) зэрэг нэгэн сэдэвт зохиол, “Археологийн үндэс – Судалгааны аргазүй” сурах бичиг (2012), “Эгийн голын сав нутаг дахь археологийн дурсгалууд” (2003), “Монголын археологийн шинжлэх ухаан” (2007), “Хархорумын худалдаа гар үйлдвэрийн хороолол” (2010), “Чингис хааны өв” (2012), “Хубилай хаан ба түүнийг залгамжлагчид” (2015), “Нүүдэлчдийн торгон урлал” (2018), “Монгол хувцасны нууц товчоо” (2018), “Монголчууд: Талын нүүдэлчдийн уламжлал” (2018), “Монголын эзэнт гүрний түүх /Таван боть/” (2019), “Монгол улсын хосгүй үнэт үзмэрийн дээжис” (2020), “Монголын археологийн нэвтэрхий толь” (2021) зэрэг 30 гаруй хамтын бүтээлд үндсэн зохиогчоор оролцож, эрдэм шинжилгээний 90 гаруй өгүүлэл бичиж дотоод гадаадын мэргэжлийн сэтгүүлд хэвлүүлжээ.
Доктор У.Эрдэнэбат нь Монгол-Германы Орхон Экспедицийн төслийн удирдагч бөгөөд 2009 оноос МУИС-ийн археологи хөтөлбөрийн оюутны хээрийн дадлагыг удирдан зохион байгуулж байна. МУИС-ийн 4 докторын (Ph.D) ажил, 26 магистрын ажил удирдаж хамгаалуулсан. МУИС-ийн оны шилдэг судлаач багшаар 2013, 2021 онд тус тус шалгарч байсан. БСШУЯ-наас шалгаруулдаг Монгол Улсын шинжлэх ухааны оны шилдэг бүтээлийн 1997 оны тусгай, 2014 оны гутгаар, 2019 оны тэргүүн байрын шагналыг нэгэн сэдэвт бүтээлүүдээрээ хүртсэн. 2006 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит шилдэг залуу эрдэмтний шагнал, 2013 онд Монгол Улсын Засгийн газрын шагнал “Соёлын тэргүүний ажилтан”, 2017 онд “Боловсролын тэргүүний ажилтан” тэмдгээр, 2015 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар төрийн дээд “Алтан гадас”, 2021 онд “Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одон”-гоор шагнуулжээ.
Ганхуяг Сумьяа
Тэнхимийн туслах ажилтан
Антропологийн магистр
2015 онд МУИС-ийг Археологич мэргэжлээр төгссөн. 2017 онд “Хүннүгийн олдворуудын үе мөчний өвчлөлийн судалгаа” сэдвээр Антропологийн /судалгааны/ магистрын зэрэг хамгаалсан. НЕБ-ын Чандмань-Эрдэнэ сургуульд түүх, нийгмийн ухааны багшаар ажилласан. 2023 оны 6-р сараас МУИС-ийн Антропологи Археологийн тэнхимийн туслах ажилтнаар ажиллаж байна.
Цэрэннадмидийн Амартүвшин
Багш
Хүн ам зүйн хөтөлбөрийн багш, докторант
2013 оноос МУИС-д багшилж байна. 1996 онд МУИС-ийг Статистик- эдийн засгийн бакалавр зэргээр төгссөн, 2011 онд Япон Улсын Цүкүбагийн Их Сургуульд Эдийн засгийн ухааны магистр хамгаалсан. МУИС-ийн Хүн ам зүйн докторант. Тоон судалгааны арга зүй, мэдээлэл боловсруулалт, статистикийн чиглэлээр Япон, Индонези, Чили, Солонгос, АНУ зэрэг улс орнуудад мэргэжил дээшлүүлэх сурталтанд хамрагдаж байсан. Монгол Улсын Үндэсний Статистикийн Хороо, Япон дахь Статистикийн мэдээллийн хүрээлэн (SINFONICA), Германы Эдийн засгийн судалгааны хүрээлэн (DIW Berlin)-д ажиллаж байсан туршлагатай.
1999-2009 онд Монгол Улсын Үндэсний статистикийн хороонд ажиллахдаа өрхөд суурилсан түүвэр судалгаануудыг удирдан зохион байгуулах, мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх, олон нийтэд тархаах зэрэг ажлыг хийж байсан. Мөн хүн амын амьжиргааны түвшин, нийгмийн хамгаалал, жендер зэрэгтэй холбоотой олон тооны судалгаа, төсөл хөтөлбөрүүдэд үндэсний зөвлөхөөр ажиллаж байна. Тухайлбал, Олон хэмжээст ядуурлын тооцоолол, шинжилгээг 2020-23 онд, НҮБ-ийн Хүүхдийн сан болон ҮСХ-той хамтран хийж байна. Мөн АХБ-аас хэрэгжүүлсэн Үр дүнтэй нийгмийн халамжийн системийн чадавхыг бэхжүүлэх нь төслийн үндэсний зөвлөхөөр 2021-22 онд ажилласан. Сүүлийн жилүүдэд хэвлүүлсэн бүтээлээс дурдвал: Монголын хүн амын сэтгүүлд “Хүүхдийн ядууралд үзүүлэх хүүхдийн мөнгө хөтөлбөрийн өөрчлөлтийн үр дүнгийн үнэлгээ”, “Эдийн засгийн өсөлт ба тэгш бус байдал”, Социологи сэтгүүлд “Хүүхдийн ядуурлыг судлах арга зүйн асуудал: Олон хэмжээст, давхацсан гачигдлын шинжилгээ” зэрэг болно.
Чунаг Амартүвшин
Дэд профессор
Археологийн доктор, дэд профессор
Чунагийн Амартүвшин нь 1974 онд Улаанбаатар хотноо төрсөн. 1981-1991 онд Нийслэлийн арван жилийн 40 дүгээр сургууль, 1991-1995 онд МУИС-ийн НУФ-ийн Түүхийн ангид суралцан түүхч-археологич мэргэжлээр төгсжээ. Улмаар 1995 оноос ШУА-ийн Түүхийн хүрээлэнгийн Археологийн секторт эрдэм шинжилгээний ажилтан, 2001 оноос ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгийн Хүрэл, төмөр зэвсгийн түрүү үе, Хүннү судлалын секторт эрдэм шинжилгээний ажилтан, 2015 оноос ШУА-ийн Түүх, археологийн хүрээлэнд салбарын эрхлэгч, 2019 оноос ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгийн салбарын эрхлэгчээр тус тус ажиллаж байгаад 2021 оноос МУИС-ийн Шинжлэх Ухааны Сургуулийн Антропологи, археологийн тэнхимд дэд профессороор ажиллаж байна.
Ч.Амартүвшин 1999 онд түүхийн мэргэжлээр магистрын зэрэг, 2004 онд “Монголын археологийн хайгуулын арга зүйг боловсронгуй болгох нь” сэдвээр түүхийн ухааны боловсролын докторын зэргийг тус тус хамгаалжээ. Тэрээр хүрэл ба төмрийн түрүү үеийн нүүдэлчдийн булш оршуулга, бууц суурин, үйлдвэрлэлийн түүхийн судалгааны үндсэн чиглэлийнхээ дагуу хээрийн шинжилгээний 100 орчим экспедицэд оролцож, нэгэн сэдэвт зохиол 9, хамтын бүтээл 20, эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, илтгэл 100 гаруйг нийтлүүлжээ. Түүний бүтээлүүдээс Япон, АНУ, БНТурк Улс, БНСУ, Итали, БНХАУ зэрэг орны эрдэм шинжилгээний сэтгүүлд хэвлэгдсэн байна.
Тэрээр 1996-2002 онуудад Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын нутаг Эгийн голын савд АНУ-ын Мичиганы Их сургуультай хамтарсан хээрийн шинжилгээний анги, 2003-2008 онд Дундговь аймгийн Адаацаг, Дэлгэрцогт сумын нутаг Бага газрын чулуунд АНУ-ын Смитсоны Байгалийн Түүхийн Музейтэй хамтарсан хээрийн шинжилгээний анги, 2011 оноос өнөөг хүртэл Сүхбаатар аймгийн Түвшинширээ сумын нутаг Дэлгэрхаан ууланд АНУ-ын Иелийн Их сургуультай хамтарсан төслийг ахлан ажиллаж байна.
Мөн тэрээр 2011 оноос Монгол-Японы хамтарсан “Эртний монголчуудын үйлдвэрлэлийн түүх” төслийг Төв аймгийн Мөнгөнморьт сумын Зүүн Байдлагийн гол, Увс аймгийн Түргэн сумын Түргэний голын хөндийд эртний төмөрлөг боловсруулалтын дурсгалыг илрүүлэн олох, түүнийг малтан судлах судалгааг гүйцэтгэж байна. Ч.Амартүвшин хээрийн судалгааны ажлын үр дүнгээ нэгтгэн “Эгийн голын сав нутаг дахь археологийн дурсгалууд” (2003), “Эртний нүүдэлчдийн төрийн байгууламжид хийсэн археологийн судалгаа” (2007), “Дугуй Цахирын хадны оршуулга” (2010), “Чандмань Хар уулын археологийн дурсгалууд” (2015, 2020), “Зүүн Байдлагийн гол археологийн дурсгалууд” (2017), “Ханбогдын археологийн дурсгалууд” (2019) зэрэг бүтээлийг нийтлүүлээд байна.
2001-2002 онд тэрээр Архангай аймгийн Хашаат сумын нутаг Түрэгийн Билгэ хааны тахилын онгоны малтлага судалгааны ажлыг гүйцэтгэсэн Монгол-Туркийн хамтарсан хээрийн шинжилгээний ангид оролцон ажилласан бөгөөд 2001 оны малтлага судалгааны явцад 3000 орчим алт, мөнгөн эдлэл бүхий хосгүй үнэт олдворыг илрүүлэн олж, судалгааны үр дүнг тусгасан “Билгэ хааны үнэт эрдэнэс” (2021) бүтээлийг туурвихад зохиогчоор оролцсон байна. Ч.Амартүвшингийн судалгаа шинжилгээний ажлын хөдөлмөрийг төр засгаас үнэлэн 2001 онд “Залуу эрдэмтдийг дэмжих сан”-гийн шагнал, 2007 онд БСШУЯ-ны “Шинжлэх Ухаан, технологийн тэргүүний ажилтан”, 2013 онд Соёлын яамны “Соёлын тэргүүний ажилтан”, 2017 онд Хөдөлмөрийн хүндэт медаль, 2021 онд Алтан гадас одонгоор тус тус шагнасан байна.
Цогтсайхан Болормаа
Профессор
Хүн ам зүйн хөтөлбөрийн профессор, доктор
МУИС-д 1994 оноос ажиллаж байгаа бөгөөд эрдэм шинжилгээний ажилтан, багш, ахлах багш, дэд профессор, профессор, тэнхимийн эрхлэгч, судалгааны төвийн захирал, Сургалтын албаны дарга, Бүрэлдэхүүний сургуулийн захирал, МУИС-ийн Санхүү, төлөвлөлт хариуцсан дэд захирлын албан тушаалд ажиллаж байсан. Мөн МУИС-ийн Хүн ам зүйн лаборатори буюу Хүн амын сургалт, судалгааны төвөөр одоог хүртэл ажиллаж байна. МУИС-ийг 1994 онд статистик-хүн ам зүйч мэргэжлээр эдийн засгийн бакалавр зэрэгтэй төгсөж, 1997 онд МУИС-д эдийн засгийн магистр, 1999 онд Энэтхэг Улсын Бомбей хот дахь Хүн ам судлалын олон улсын институтэд Хүн ам судлалын магистр, 2006 онд БНЧех Улсын Карлын их сургуульд Хүн ам зүйн докторын зэрэг тус тус хамгаалсан. Боловсролын магадлан итгэмжлэлийн үндэсний болоод олон улсын шинжээч. Азийн Хүн амын нийгэмлэгийн гишүүн, Монголын хүн ам ба хөгжил нийгэмлэгийн удирдах зөвлөлийн гишүүн, МУИС-ийн Эдийн засаг-бизнесийн сургууль төгсөгчдийн холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн.
Хүн амын хөгжил, шилжилт хөдөлгөөн, хотжилт, хүн амын загвар, хэтийн тооцоо, бүс нутгийн хөгжил зэрэг сэдвийн хүрээнд эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийж, хүн амын гадаад, дотоод шилжилт хөдөлгөөн, бодлогын судалгаа, хөгжлийн бодлого төлөвлөлт, хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний чиглэлээр үндэсний зөвлөхөөр ажилладаг. Ойрын хугацааны томоохон ажлаас дурдвал, Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого Алсын хараа-2050 баримт бичгийн “Хүний хөгжил”, “Амьдралын чанар ба дундаж давхарга” 2 бүлгийн ажлын хэсгийн ахлагч, ТХЗ-ын хэрэгжилтийн үндэсний сайн дурын 2 дах удаагийн илтгэлийн эх бичигч, Шилжилт хөдөлгөөн ба хөдөлмөр эрхлэлт судалгаа.
Нийт 30 орчим эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, илтгэлийг гадаад, дотоодын эрдэм шинжилгээний сэтгүүлд хэвлүүлж, төр засаг, иргэний нийгэм, олон улсын хөгжлийн туслалцааны байгууллагуудын захиалгат 40 гаруй үндэсний болоод сэдэвчилсэн судалгааны ажлын удирдагч, гүйцэтгэгчээр ажиллаж байсан.
Дулам Бум-Очир
Профессор
Антропологийн доктор, профессор
Доктор Д. Бум-Очир антропологич мэргэжилтэй бөгөөд одоогоор МУИС-ийн Антропологи, археологийн тэнхимийн гэрээт профессор ажилтай. Тэр бээр 1996 онд Монгол хэл бичгийн дээд сургуулийг Монгол, Англи хэлний багш мэргэжлээр төгсөж тус сургуульдаа Монголын ардын аман зохиол, Монголын эртний уран зохиол, Англи хэлний багшаар ажилласан. 1998 МУИС-ийн Эх бичиг, алтай судлалын тэнхимд Хэл бичгийн ухааны магистр зэрэг хамгаалсан. Суралцах хугацаандаа Германы Боннын Их Сургуулийн Төв Ази Судлалын Төвд зочин судлаачаар ажиллаж “Мөнх тэнгэрийн сан тахилгын судруудын эх бичгийн судалгаа” сэдвээр магистрын зэргээ хамгаалсан. Магистраа хамгаалаад 1998 МУИС-ийн Утга зохиол судлалын тэнхимд дагалдан багшаар орж ажиллаж эхэлсэн. Улмаар ШУА-ын хэл зохиолын хүрээлэнд горилогчоор элсэн орж докторын хөтөлбөрт хамрагдан 2000 онд “Монгол бөөгийн амар яруу найргийн төрөл зүйлсийн онцлог сэдвээр” Хэл бичгийн ухааны докторын зэрэг хамгаалсан. Тэр бээр 2000 онд Кембрижийн Их Сургуулийн Нийгмийн антропологийн тэнхимд магистрантурт элсэн суралцаж 2001 онд бөөгийн зан үйлийн судалгаагаар дипломын ажил бичиж төгссөн. 2002 онд тус тэнхимдээ докторантурт элсэн орж Хятадын Хөх нуур мужийн Дээд монголчуудын дунд хээрийн судалгааны ажил хийж улс төрийн хүч, эрх мэдлийн харилцаан дахь хүндэтгэлийн ёсны сэдвээр судалгаа хийж 2006 онд антропологийн ухааны докторын зэргээ хамгаалсан байна.
Мөн 2015-2019 оны хооронд Британийн Лондон Коллеж Их Сургуулийн (UCL) Антропологийн тэнхимд пост докторын судалгаа хийж “Монгол дахь төр, нийтийн хөдөлгөөн, алтны уурхай” сэдэвт монографаа англид хэвлүүлжээ. Тэр бээр энэ хугацаанд бие даасан судалгааны монограф монгол хэлээр 2, англи хэлээр 1, бие даасан болон хамтарсан сурах бичиг 2, англид хэвлэгдсэн эрдэм шинжилгээний номын бүлэг 3, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн мэргэжлийн сэтгүүлд бие даасан болон хамтарсан эрдэм шинжилгээний өгүүлэл 10, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн эрдэм шинжилгээний сэтгүүлийн тусгай дугаар 2-ыг эрхлэн гаргажээ.
Ичинхорлоо Бямбабаатар
Ахлах багш
Антропологийн доктор, ахлах багш
И.Бямбабаатар 1998 онд Чой.Лувсанжавын нэрэмжит Хэл иргэншлийн дээд сургуулийг монгол судлал, англи хэлний багш мэргэжлээр бакалавр, 2000 онд МУИС-ын Гадаад хэл, соёлын сургуулийг хэл шинжлэлийн магистр, 2009 онд Хүмүүнлэгийн их сургуулийг экологи, байгаль хамгаалал мэргэжлээр бакалавр, 2019 онд МУИС-д Антропологийн доктор зэрэг хамгаалсан. 2023 онд тус тэнхимд үндсэн багшаар орж ажилласан бөгөөд МУИС-ын Монгол судлалын хүрээлэнгийн эрдэмтэн нарийн бичгийн даргаар ажилладаг. 2021-2023 онд ЮНЕСКО-ийн ивээл дор Нүүдлийн Соёл Иргэншлийг Судлах Олон Улсын Хүрээлэнгийн захирлаар, 2019-2021 онд Швейцарын Холбооны Улсын Цюрихийн их сургуульд нийгмийн антропологи, соёл судлалын тэнхимд ахлах багш, 2018-2021 онд Оксфордын Их Сургуулийн Газарзүй, Байгаль орчны тэнхимийн “Говийн загвар” эрдэм шинжилгээний төслийн дэд захирлаар тус тус ажиллаж байв. 1998 оноос хойш эрдэм шинжилгээний судалгаа эрхлэхийн хамт 2003-2012 онд олон улсын байгууллагуудад ажиллажээ. 2010 оноос эхлэн Их Британийн Кембрижийн Их Сургуулийн Антропологийн тэнхим, Монгол ба Дотоод Ази Судлалын төв (MIASU), АНУ-ын Боулдер дэх Колорадогийн Их сургуулийн Газарзүйн тэнхим, Портогийн Их сургуулийн Социологийн тэнхим, Лондон Коллеж Их сургуулийн Антропологийн тэнхимд тус тус зочин судлаачаар ажилласан байна.
1990 оноос хойш Монгол Улсад явагдсан нийгмийн өөрчлөлт, малчид, иргэдийн ахуй амьдрал хэрхэн өөрчлөгдсөнийг нийгэм соёлын антропологи, экологийн улс төрийн үүднээс судалдаг. Тэрээр Их Британийн Рутлеж (Routledge) хэвлэлийн газарт “Монгол, Киргизстан дахь уул уурхайн мөчлөгийн нөлөөлөл: Улс төр, нийгэм, байгаль орчин, соёлын орчин” номыг хамтран эмхэтгэхийн (co-editor) сацуу Монголын уул уурхайн бодлого, түүний нөлөөллийн талаар 2-р бүлгийг дангаар, удиртгал бүлгийн хамтран бичиж 2022 онд хэвлүүлсэн байна. Дээрх бүтээл хэвлүүлэхээс өмнө нүүдлийн мал маллагааны талаар (2020 он), олон хэвт эдийн засгийн хэлбэр (2018), малчдын ижилсэл, байгаль хамгаалал (2017), нүүдэлчдийн нийгмийн холбоо харилцаа (2016), зуд болон байгалийн нөлөөлөл, махны нөөцийн бэлтгэл, нүүдэлчдийн жендерийн анализ, дасан зохицох байдал (2014-2016) гэх мэт чиглэлээр эрдэм шинжилгээний 10 гаруй өгүүлэл, номын бүлгийг хянан магадалгаа бүхий, web of science-ийн сэтгүүл, хэвлэлийн газруудад дангаар болон хамтран зохиогчоор хэвлүүлсэн байна.
Сандагдорж Бямбадорж
Ахлах багш
Антропологийн ахлах багш
МУИС-ийн ШУС-ийнНУС-ын Антропологи-Археологийн тэнхимийн ахлах багш С.Бямбадорж нь 1985-1990 онд тус МУИС-ийн ХБФ-ийг “Монгол хэл, уран зохиолын багш, төвд судлаач” мэргэжлээр төгсөн 1990 онд Монгол хэлний салбарын дэргэдэх “Монгол судлалын лаборатори”-д эрдэм шинжилгээний ажилтнаар орж ажилласан. Эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ажиллах хугацаандаа угсаатны зүйч, “Төрийн соёрхолт” проф. Х.Нямбууг дагалдан “Монголын угсаатны зүй”-н чиглэлээр дагнан мэргэшиж эдүгээ тус сургуулийн Антропологи Археологийн тэнхимд 32 дахь жилдээ ажиллаж байна. С.Бямбадорж нь 1991 оноос тэнхим, хамт олны хамтаар Монгол улсад “Угсаатан судлал”-ын үндэстний мэргэжил бэлтгэж эхлэх “Угсаатан судлалын сургалтын төлөвлөгөө хөтөлбөр боловсруулах ажилд идэвхтэй оролцож, үүний дүнд МУИС-д “Угсаатан судлал –Эртний судлалын бие даасан тэнхим” бий болж сургалт явуулж эхэлсэн билээ.
Дэлхий нийтийн шинжлэх ухааны чиг хандлага, төрийн бодлоготой уялдуулан хэд хэдэн удаа сургалтын хөтөлбөр төлөвлөгөө шинэчлэх үйл явцад оролцон “Монголын угсаатны зүй”, “Монголын шашин соёл” чиглэлээр 8 хичээлийн сургалтыг төлөвлөгөөг агуулга, арга зүйн хувьд шинэчлэн боловсруулсан. Одоо Антропологи-Археологийн тэнхимд “Монголын угсаатны зүй”, “Зан үйл, шүтлэг мөргөлийн антропологи”, “Хэлний антропологи”, “Дотоод Азийн уламжлалт шүтлэгийн синкретизм ба орчин үе” хичээлүүдийг зааж байна. Тэнхимийн хичээлээс гадна оюутны хээрийн дадлагыг 20 гаруй удаа удирдаж, оюутнуудыг тэнхимд үзсэн арга зүй, онолын мэдлэгээ бодит амьдрал дээр хэрэглэх, дадлагажих ажлыг удирдсан. Бакалаврын төгсөлтийн 20 гаруй ажил удирдаж хамгаалуулсан.
МУИС-ийн дотоод болон гаднын байгууллагуудын эрдэм шинжилгээний 5 төсөлд оролцон ажилласан. БСШУЯ-ны “Монголчуудын уламжлалт зан үйлийн судалгаа” эрдэм шинжилгээний төслийн “Шашны зан үйл” судалгааг 1993-1995 онд, Монголчуудын угсаа гарлыг угсаатны зүй, эд өлөг, соёлын баримтаар мөшгөх нь” төсөлд 1996-1997 онд, Монголын соёлын биет бус өвийг хамгаалах ажлын хүрээнд “Уртын дуу, хуурын уламжлалын судалгаа”-г 2010 онд Баянхонгор, Говь-Алтай аймагт, ЮНЕСКО-ийн “Монголын дархан цаазат газрын судалгаа” төсөлд 2010-2011 онд, МУИС-ийн “Өнөөгийн монголын нийгмийн байдал” судалгаанд 2012-2013 онд тус тус ажиллажээ. МУИС-ийн НШУС-ын ЭШ-ний төсөлд гүйцэтгэгчээр оролцон 2019 онд “Өмнөговь аймгийн Номгон сумын соёл уламжлалын судалгаа цогц судалгаа”-ны багийг удирдан ажилласан.
С.Бямбадорж нь сургалтын ажлын зэрэгцээ судалгааны шинжилгээний ажил хийж нэгэн сэдэвт зохиол 1, эрдэм шинжилгээний өгүүлэл 30-ийг бичиж хэвлүүлж, дотоод гадаадын эрдэм шинжилгээний хуралд 15 илтгэл тавьж хэлэлцүүлснээс гадна 3 хамтын бүтээлд зохиогчоор оролцон, 3 бүтээлд редактораар оролцсон байна. Боловсролын тэргүүний ажилтан, 2021 онд “Алтан гадас” одон шагнуулсан.
Жамьяан-Омбо Гантулга
Цагийн багш
Археологийн доктор, цагийн багш
Ж.Гантулга нь 1979 онд Завхан аймагт төрсөн. Тэрээр 2001 онд УБИС-ийн Монголын түүхийн тэнхимдтүүхч-түүхийн багш мэргэжлээр бакалаврын зэрэг, 2003 онд тус тэнхимд түүхийн ухааны магистрын зэрэг, 2015 онд БНФУ-ын Дижон хотын Бургундын их сургуульд “Төв Монголын хүрэл ба түрүү төмрийн үеийн дурсгалын судалгаа (Хойд Тамирын голын сав нутаг дахь судалгааны хэрэглэгдэхүүнээр)” сэдвээр археологийн докторын зэрэг тус тус хамгаалсан.
Ж.Гантулга 2002-2021 онд ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгийн Хүрэл, төмрийн судалгааны салбарт эрдэм шинжилгээний ажилтнаас тэргүүлэх ажилтан болтлоо 19 жил ажилласан. Түүний эрдэм шинжилгээний сонирхол нь олон талтай бөгөөд хүрэл, төмрийн үеийн дурсгалууд, эртнийнүүдэлчдийн оршуулгын зан үйл ба хадны зургийн судалгаа зэрэг болно. Доктор Ж.Гантулга нь ОХУ, АНУ, Япон, Франц, Герман зэрэг улсуудын Монголд хэрэгжүүлсэн 10 орчим археологийн төслийн гүйцэтгэгчээр ажиллаж байсан бөгөөд одоо Монгол-Франц-Монакогийн хамтарсан археологийн төслийн удирдагчаар ажиллаж байна.
Тэрээр Александр фон-Гумболдтын сангийн Туршлагатай судлаачийн тэтгэлэг зэрэг олон судалгааны тэтгэлэг авч байсан. Доктор Ж.Гантулга нь 10 нэг сэдэвт хамтын бүтээл, 37 эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, 24эрдэм шинжилгээний илтгэл, 11 эрдэм шинжилгээний каталог, толь бичиг, альбом, 62 археологийн дурсгалын газрын зургийн зохиогч юм. Түүний h-индекс нь Web of Science үзүүлэлтээр 5, Scopus үзүүлэлтээр 5, Google Scholar үзүүлэлтээр 7 болно. Тэрээр “Шинжлэх ухаан Тэргүүний ажилтан” цол тэмдгээр шагнуулжээ.
Догсом Долгорсүрэн
Ахлах багш
Антропологийн ахлах багш
Д.Долгорсүрэн МУИС-ийн Антропологи, археологийн тэнхимийн ахлах багшаар ажиллаж байна. Долгорсүрэн нь 1985-1991 онд ОХУ-ын Иркутск хотын Улсын Их Сургуулийг түүхч-түүхийн багш мэргэжлээр төгссөн. 1996 онд МУИС –д “Улаанбаатар хотын хүн амын бүрэлдэхүүн “ сэдвээр угсаатны зүйн магистрын(M.edu) зэрэг авсан.
1991 оноос МУИС-ийн НУФ-ын харьяа Нийгмийн судалгааны төвд эрдэм шинжилгээний ажилтнаар орж ажлын гараагаа эхэлсэн байна. Тэрээр 1996 оноос МУИС-НУФ-ын Угсаатны зүйн тэнхимд багш, 1998 оноос Угсаатан судлалын тэнхимийн багш, 2005 оноос МУИС НШУС-ийн Нийгэм-соёлын антропологийн тэнхимд ахлах багш, 2014 оноос одоог хүртэл МУИС –ийн ШУС-ийн НУС-ын Антропологи- Археологийн тэнхимд ахлах багшаар ажиллаж байна.
Д. Долгорсүрэнгийн судалгааны чиглэл нь монголын хотжилтын асуудлууд, хотын хүн амын угсаатны бүтэц бүрэлдэхүүн, Монголчуудын уламжлалт аж ахуй, биет болон биет бус соёлын судалгаа, Монгол угсаатны орчин үеийн нийгэм-соёлын үйл явцын судалгаа зэрэг олон чиглэлээр судалгаа хийдэг. Судалгааны ажлын үр дүнд эрдэм шинжилгээний 1 хамтын бүтээл, 30 гаруй эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, 40-д эрдэм шинжилгээний илтгэлийг хэвлүүлж хэлэлцүүлсэн.
Швейцарын хөгжлийн агентлаг- Монголын Урлагийн Холбооны хамтарсан “Гэр” төслийн сургагч багшаар, Буриадын Их сургуулийн “ Өнөөгийн нүүдэлчдийн ахуй амьдралд гарч буй өөрчлөлт” зэрэг монголд болон гадаадад хэрэгжиж буй төслүүдэд гүйцэтгэгчээр ажиллаж байсан. Тайван улсын засгийн газрын залуу судлаачийн тэтгэлэг авч байсан. 2016 онд Боловсролын тэргүүний ажилтан цол тэмдэг, 2021 онд Алтан гадас одонгоор шагнуулсан.
Бүрэнтогтох Жаргалан
Ахлах багш
Археологийн доктор, ахлах багш
Бүрэнтогтохын Жаргалан, 1984 оны 12 сарын 15-нд Улаанбаатар хотод төрсөн. 2001 онд ШУТИС-ийн Гадаа хэлний сургуулийн ахлах лицей сургуулийг, 2007 онд МУИС-ийн Антропологи, археологийн тэнхимээс археологич, түүхийн багшийн мэргэжлээр төгссөн. Тус тэнхимээс магистрын зэргийг (MA) археологийн чиглэлээр 2009 онд авсан.
2013 онд АНУ-ын Йелийн их сургуулийн Антропологийн тэнхимээс антропологийн магистр (MPhil), 2017 онд тус тэнхимээс Антропологийн ухааны докторын зэргийг (PhD) “Монголын хүрэл зэвсгийн үеийн нүүдэлчид, нийгмийн бүлгүүд, чулуун байгууламж” сэдвээр хамгаалсан.
2017-2018 онд АНУ-ын Аризона мужийн Коконино дээд сургуульд зайн багш, 2018-2019 онуудад АНУ-ын Йелийн их сургуульд зочин багш, 2019-2020 онд Йелийн их сургуулийн зочин судлаачаар ажиллаж 2021 оноос эхлэн МУИС-ийн Антропологи, археологийн тэнхимд ахлах багшаар ажиллаж байгаа.
Нүүдэлчдийн сууцны археологи, чулуун байгууламжийн археологи, нарийн зохион байгуулалттай нийгмийн археологи, онолын буюу антропологийн археологийн чиглэлээр судалгаа хийдэг. Нэгэн сэдэвт бүтээл 1, эрдэм шинжилгээний өгүүлэл 14 тус бүр хэвлүүлсэн. Улсын болон олон улсын хэмжээний хуралд 10 илтгэл тавьсан.
Жадамба Лхагвадэмчиг
Ахлах багш
Антропологийн доктор, ахлах багш
МУИС-ын Антропологи-Археологийн тэнхимийн ахлах багш. Улаанбаатар хотын ЕБ-ын 40-р сургуулийг төгсөн 1994 онд Занабазарын нэрэмжит Шашны их сургуулийг буддын гүн ухаан судлаачаар төгссөн. 2001 онд Энэтхэг Улсын Төвөд судлалын төв их сургуулийг буддын судлал, төвөд судлалаар шастри зэрэг, 2005 онд Хонг Конгын их сургуульд буддын судлалаар магистрын зэрэг хамгаалсан. 2018 онд Япон Улсын Шига мужийн их сургуульд “Double Headed Mongolian Buddhism: A Historical and Anthropological Study on Identity Politics inside the Mongolian Buddhist Institution” сэдвээр нийгэм соёлын антропологийн докторын зэрэг хамгаалсан.
2001 оноос хойш Энэтхэг Улсын Дели хот дахь АНУ-ын Конгресийн номын санд хэлний зөвлөх, Монголын Бурхан шашинтны төв Гандантэгчэнлин хийдийн гадаад харилцааны албаны дарга, Занабазарын нэрэмжит Шашны их сургуульд багшилж байсан. 2018-2022 онд МУИС, Монгол судлалын хүрээлэнд эрдэмтэн нарийн бичгийн даргаар ажилласан. 2008 оноос хойш МУИС, Шинжлэх ухааны сургуулийн Антропологи-Археологийн тэнхимийн багшаар ажиллаж байна. 2018 оноос хойш Монгол Улсын ҮАБЗ-ийн орон тооны бус шинжээчээр ажиллаж байна.
АНУ-ын Санта Барбара Калифорнийн Их Сургууль, ХБНГУ-ын Фрейбургийн Их Сургууль, ИБУИНХУ-ын Кембрижийн Их Сургуульд зочин судлаачаар ажиллаж байсан. Тун Лин Кок Юуен, Герда Хенкел, Нээлттэй нийгэм хүрээлэн, Веннер-Грен, Японы Шинжлэх ухааныг дэмжих нийгэмлэгийн судалгаа шинжилгээний тэтгэлийг хүртсэн.
Олон улсын 5 төсөлд судлаачаар ажилласан бөгөөд “Masterpieces of Mongolian Buddhist Art from the Museums of Mongolia: Thangkas, Embroideries, and Appliqués” зэрэг 6 номын редактор, 2 номын бүлэг, 20 эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, 5 номын орчуулга, дотоод гадаадын 40 эрдэм шинжилгээний хуралд илтгэл хэлэлцүүлсэн. Судалгааны үндсэн чиглэл нь шашин ба улс төр, шашны дипломат үйл ажиллагаа, буддын урлаг, буддын эх сурвалжийн судалгааны ажил юм.
Батцэнгэл Мөнхжаргал
Ахлах багш
Хүн ам зүйн хөтөлбөрийн ахлах багш, доктор
2000 оноос МУИС-ийн Хүн амын сургалт, судалгааны төвд эрдэм шинжилгээний ажилтнаар эхлүүлж, 2002 оноос МУИС-д багшилж байна. 2000 онд МУИС-ийг Эдийн засагч, Хүн ам зүйч мэргэжлээр бакалавр зэрэгтэй, 2002 онд МУИС-ийг Эдийн засгийн ухааны магистр (хүн ам зүйгээр мэргэшсэн) зэрэгтэйгээр төгссөн. 2006-аас 2008 онд БНСУ-ын Ёнсей Их Сургуульд суралцаж, Олон улс судлал (Олон улсын хамтын ажиллагаа)-ын магистрын зэрэг эзэмшсэн. Докторын судалгааны ажлаа “Гадаадад шилжигч монгол иргэдийн илгээсэн гуйвуулгын өрхийн хэрэглээнд үзүүлсэн нөлөө” сэдвээр бичиж, 2022 онд МУИС-д хамгаалсан.
Гантулга Мөнх-Эрдэнэ
Ахлах багш
Антропологийн ахлах багш
Лхамсүрэнгийн Мөнх-Эрдэнэ
Профессор
Антропологийн доктор, профессор
Алгаа Солонго
Профессор
Хүн ам зүйн хөтөлбөрийн профессор, доктор
1994 оноос МУИС-д багшилж байна. 1989 онд СЭЗТ-ыг төсвийн нягтлан мэргэжлээр, 1994 онд МУИС-ийг статистик-хүн ам зүйч мэргэжлээр бакалавр зэрэгтэй, 1997 онд МУИС-д эдийн засгийн магистр, 2000 онд Тайландын Махидолын Их сургуульд нийгмийн ухааны магистр зэрэгтэй төгссөн. 2008 онд МУИС-д эдийн засгийн ухааны докторын зэрэг хамгаалсан. 2012 онд БНСУ-ын Корей Их Сургуульд докторын дараах судалгаагаа хийсэн.
Австрали, Их Британи, Франц, АНУ, Япон, БНЧУ, БНСУ, Бразил, Тайланд, БНХАУ, Малайз, Камбож улсуудад мэргэжил дээшлүүлсэн болон олон улсын хурлуудад оролцож байсан. Монгол улсын хүн ам зүй, эрүүл мэнд, боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлт, ядуурал-эмзэг байдал, хүний хөгжил, жендер зэрэг асуудлаар 80 орчим суурь болон гүнзгийрүүлсэн судалгаа, шинжилгээний ажил, нөхцөл байдал, хэрэгжилтийн үнэлгээний 30 гаруй дүгнэлт судалгааны ажил туурвисан. 2014 оноос Монгол Улсын Жендерийн үндэсний шинжээчээр ажиллаж байна. Жендер, нийгмийн хамгааллын үндэсний зөвлөхөөр үндэсний болон олон улсын төсөл, хөтөлбөр, бодлого боловсруулах, хэрэгжилтийн үнэлгээний ажлуудад оролцож ирсэн ажлын туршлагатай.
Цагаан Төрбат
Дэд профессор
Археологийн доктор, профессор
Цагааны Төрбат нь 1973.03.24-нд Улаанбаатар хотод төрсөн. Тэрээр одоо МУИС-ийн Антропологи, археологийн тэнхимийн дэд профессор бөгөөд МУИС-ийн Археологийн судалгааны төвийн захирлаар ажиллаж байна. Ц.Төрбат 1995 онд МУИС-ийг түүхч-эх бичиг судлаач мэргэжлээр төгссөн бол 2000 онд тус сургуульд магистрын зэрэг ба Франц хэлний хэлмэрчийн дипломын зэрэг авсан. Докторын зэргээ 2004 онд “Хүннүгийн жирийн иргэдийн оршуулгын зан үйл” сэдвээр хамгаалсан. 2006 онд МУБИС-ийн дэд профессор, 2016 онд мөн сургуулийн профессор цолыг хүртсэн. 1995 оноос 2021 он хүртэл ШУА-ийн Түүхийн ба Археологийн хүрээлэн, 2000-2011 онуудад МУБИС-д багшаар ажиллаж байсан.
Түүний эрдэм шинжилгээний сонирхол нь олон талтай бөгөөд хүрэл ба төмрийн үеэс Хүннүгийн үеийн археологи, соёлын өвийн хадгалалт, эртний нүүдэлчдийн оршуулгын зан үйл зэрэг багтдаг. Доктор Ц.Төрбат нь Монголд болон гадаадад хэрэгжиж буй 20 гаруй төслийн удирдагч, гүйцэтгэгчээр ажиллаж байсан бөгөөд одоогоор дотоодод 4 төсөл, гадаадад Казахстан улсын Археологийн хүрээлэн ба Европын холбооны ERC-ийн төсөлд ажиллаж байна.
Тэрээр Александр фон-Гумболдтын сангийн Туршлагатай судлаачийн тэтгэлэг зэрэг олон судалгааны тэтгэлэг авч байсан. Ц.Төрбат Казахстаны Аль-Фарабийн үндэсний их сургууль, Их Британийн Оксфорд, Германы Франкфурт ба Бонн, Хятадын Жилин ба Минзу их сургуулиудад лекц уншиж байсан. Доктор Ц.Төрбат нь 9 нэг сэдэвт зохиол, 5 хамтын бүтээл, 4 нэвтэрхий толь, ном зүйн зохиогч, 9 каталогийн редактор, 95 эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, 115 эрдэм шинжилгээний илтгэлийн зохиогч юм. Түүний h-индекс нь Гүүгл сколарын үзүүлэлтээр 17 бол Скопусын үзүүлэлтээр 7 болно. Доктор Ц.Төрбат нь 4 докторын ажил, 11 магистрын ажил, 7 бакалаврын ажлын удирдагч юм. Тэрээр “ШУА-ийн шилдэг бүтээлийн алтан медаль”, Алтан гадас одон, Хөдөлмөрийн гавьяаны Улаан тугийн одонгоор шагнуулжээ.
Дашзэвэгийн Түмэн
Профессор
Антропологийн доктор, профессор
1973 онд Москвагийн улсын их сургууль төгссөн. 1985 онд Антропологиийн чиглэлээр. “Вопросы этногенеза монголов в свете данных палеоантропологии” сэдвээр ЗХУ-ын ШУА-ийн Угсаатан судлалын хүрээлэнд докторын зэрэг /Ph.D/ зэрэг, 1992 онд ЗХУ-ын Москвагийн Улсын Их Сургуульд “Антропология современного населения Монголии”, сэдвээр шинжлэх ухааны докторын зэрэг (Sc.D.) хамгаалсан.1996 онд дэд профессор, 2004 онд МУИС-ийн профессор цол хүртсэн.
1995 оноос тус сургуульд багшилж эхэлсэн. 1963-1966 онд ШУА-ийн Хими-физикийн хүрээлэнд лаборант, 1973 оноос ШУА-ийн Биологийн хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний ажилтан, 1980-аад оноос МУИС-ийн Нийгмийн Ухааны Факультетын зарим ангид цагийн багш, 1995 оноос Антропологи-археологийн тэнхмийг үндэслэн байгуулж тус тэнхмийн эрхлэгчээр ажиллаж байв. 1993 онд UNDP-ийн дэргэдэх тусгай зориулалтын англи хэлний курс төгссөн.
Антропологийн судалгааны арга зүй, Азийн антропологи, Палеоантропологи, Биоархеологи, Антропологийн онолын сэтгэлгээний түүх зэрэг хичээлүүдийг заадаг.
Эртний хүн судлал (палеоантропологи), угсаатны антропологи, дерматоглифик, одонтологи, био-археологи, молекул антропологи зэрэг чиглэлүүдээр судалгаа шинжилгээний ажил хийдэг. Нийт 5 ном, эрдэм шинжилгээний өгүүлэл 150 гаруйг бичсэн.
1991 онд Ардын хувьсгалын 70 жилийн ойн медаль, 1997 онд “Шинжлэх ухааны тэргүүний ажилтан”, 2001 онд “Хөдөлмөрийн хүндэт медаль”, 2001 онд Ардын хувьсгалын 80 жилийн ойн медаль, 2003 онд “Боловсролын тэргүүний ажилтан” цол тэмдэг, 2023 онд Шинжлэх ухааны гавьяат зүтгэлтэн цолоор тус тус шагнагдсан.
Шагдар Уранчимэг
Дэд профессор
Биологийн ухааны доктор, дэд профессор
Ш.Уранчимэг нь 1962 онд Говь-Алтай аймгийн Алтай хотод төрсөн. 1980 онд Улаанбаатар хотын 10-н жилийн 23-р сургууль, 1985 онд Украин улсын Одессийн Их Сургуулийг биологич-физиологич мэргэжлээр төгсөж Шинжлэх Ухааны Академийн Ерөнхий ба Сорилын Биологийн Хүрээлэнгийн Антропологийн секторт эрдэм шинжилгээний ажилтнаар орж ажиллан эдүгээ шинжлэх ухаан, дээд боловсролын байгууллагад нийт 38-н жил ажиллаж байна.
1986-1988 онд МУИС-ийн Гадаад Хэлний Факультетын Гадаад хэлний оройн Англи хэлний 2 жилийн курст сурч төгссөн. 2010-2011 онд ОХУ-ын Санкт-Петербургын Улсын Их Сургуульд, 2000-2001 онд Английн Кембрижийн Их Сургуульд, 1997 онд Польшийн Адам-Мецкевичийн нэрэмжит Познанийн Их Сургуульд, 1996 онд Английн Кембрижийн Их Сургуульд биологийн антропологийн чиглэлээр мэргэжил дээшлүүлсэн.
1985 оноос “Монголчуудын эртний болон угсаатны хүн судлал” сэдвийн хүрээнд”Монгол хүүхдийн бие бялдрын өсөлт хөгжил” дэд сэдвээр судалгаа хийж байна. Тэрээр Ховд, Өмнөговь, Дорноговь, Дорнод, Завхан, Архангай аймгуудад болон Дархан, Улаанбаатар хотод хээрийн судалгаа хийж тухайн хотуудын 8-17 насны 10000 гаруй хүүхдүүдээс антропоэкологийн судалгааны анхдагч материалыг бие даан цуглуулсан бөгөөд Монгол хүүхдийн бие бялдрын өсөлт хөгжлийн онцлогийг хотжилтын процесс, амьдрал ахуй, орчны хүчин зүйлүүдтэй холбон судалж, судалгааны үр дүнгээр гадаад, дотоодын мэргэжлийн сэтгүүлд эрдэм шинжилгээний 40 гаруй өгүүлэл бичиж хэвлүүлсэн. Мөн Хүрээлэн, Академи, МУИС-ийн хэмжээнд явагдсан эрдэм шинжилгээний бага хурлуудад болон улс болон олон улсын чанартай хурал, семинарт судалгааныхаа үр дүнгээр удаа дараа илтгэл тавьж хэлэлцүүлсэн. 2000 онд “Хотжилтын орчин дахь Монгол хүүхдийн бие бялдрын өсөлт хөгжлийн онцлог”нэгэн сэдэвт бүтээл туурвиж докторын зэрэг (Ph.D) зэрэг амжилттай хамгаалж биологийн ухааны доктор, дэд профессороор ажиллаж байна.
Ш.Уранчимэг нь 1993 оноос Монгол Улсын Их Сургуулийн Нийгмийн Ухааны Сургуульд цагийн багш, 1995 оноос тус факультетад шинээр нээгдсэн Антропологи-Археологийн тэнхимд үндсэн багшаар ажиллаж байгаа. Эрдэм шинжилгээний хэд хэдэн төсөлд оролцон гүйцэтгэгчээр ажилласан. Үүнд: Монгол-Польшийн “Монгол хүүхдийн бие бялдрын өсөлт хөгжлийн судалгаа” хамтарсан төсөл, “Монголчуудын эртний болон угсаатны антропологи” суурь судалгааны төсөл, МУИС-ийн дэргэдэх Азийн Судалгааны Төвийн “Дорнод Монгол” төсөл, Шинжлэх Ухаан Технологийн сангийн ”Баруун Монгол” суурь судалгааны төсөл, БХЯ-ны захиалгат “Монголын залуучуудын бие бялдрын өсөлт хөгжил” сэдэвт төсөлд оролцон ажилласан.
Ш.Уранчимэг нь ШУА-ийн Хүндэт жуух, БСШУЯ-ны Хүндэт жуух бичиг, Боловсролын Тэргүүний ажилтан, Шинжлэх Ухааны Тэргүүний ажилтан, Хөдөлмөрийн хүндэт медаль зэрэг цол тэмдгээр шагнагдаж байсан.
Цэдэн Цэцэгжаргал
Дэд профессор
Антропологийн дэд профессор, доктор
1998 онд МУИС-ийн НУФ-ийг түүхч, антропологич-түүхийн багш мэргэжлээр төгссөн. 1999 онд “Жендерийн боловсрол, хөдөлмөр эрхлэлтийн өнөөгийн байдал” сэдвээр магистрын, 2009 онд “XX зууны монголын эмэгтэйчүүдийн нийгэмд эзлэх байр суурь, түүний өөрчлөлт” сэдвээр докторын зэрэг тус тус хамгаалсан. 2010 онд БНСУ-ын Сөүлийн Их Сургуулийн Жендер судлалын хүрээлэнд “Солонгос, Монголын эмэгтэйчүүдийн хөдөлгөөний харьцуулсан судалгаа” сэдвээр докторын дараах судалгаа хийсэн. 2003 онд НҮБ-ийн харьяа Кайрын Хүн ам зүйн төвд Хүн ам зүйн дипломын сургалтыг дүүргэсэн. Кембрижийн Их Сургуулийн Монгол ба Дотоод Азийн судалгааны төвд 2012, 2013 онуудад, Төв Европын Их Сургуулийн Жендер судлалын тэнхимд 2012 онд богино хугацааны зочин судлаачаар ажилласан.
Нийгэм-соёлын антропологи, Жендер судлал, Соёлын өвийн чиглэлээр сургалт, судалгаа явуулдаг. Олон улсын болон үндэсний судалгааны 9 төсөлд судлаачаар ажиллаж, олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралд арав гаруй илтгэл хэлэлцүүлж, 2 нэгэн сэдэвт бүтээл, 1 гарын авлага, 20 гаруй эрдэм шинжилгээний өгүүллийг хэвлүүлсэн.
Монгол улсад жендер судлалыг академик түвшинд хөгжүүлэх үйл хэргийг эхлүүлэн 2002 оноос Жендер судлалын хичээлийг Антропологи-Археологийн тэнхимийн оюутнуудад зааж эхэлсэн. 2005 онд МУИС-ийн дэргэд Жендер судлалын төв байгуулан ажиллаж, “Жендер судлал” эрдэм шинжилгээний сэтгүүлийг санаачилж хэвлүүлсэн.
Жендерийн үндэсний хорооны гишүүн /2005-2010/, Жендерийн үндэсний хорооны дэргэдэх Эрдэмтэн, судлаачдын бүлгийн гишүүн /2019-одоо хүртэл/, ЮНЕСКО-ийн Нийгмийн өөрчлөлтийн удирдлагын хөтөлбөрийн Монголын үндэсний хорооны нарийн бичгийн дарга, гишүүнээр /2017-одоо хүртэл/ ажиллан монгол улсад жендерийн тэгш байдлыг хангах болон нийгмийн тэгш бус байдлыг бууруулах үйл хэрэгт зүтгэж байна.
2009 онд БСШУЯ-ны Хүндэт жуух, 2010 онд МУИС-ийн Шилдэг залуу багшийн шагнал, 2013 онд БНСУ-ын Гэр бүл, Жендерийн Яамны “Women and Future award-2013”-ийн тэргүүн шагнал, 2016 онд Боловсролын тэргүүний ажилтан тэмдгээр тус тус шагнуулсан.
Баатарнаран Цэцэнцолмон
Ахлах багш
Антропологийн доктор, ахлах багш
МУИС-ийн Антропологи, археологийн тэнхимд 2021 онд “Социализмын болон социализмын дараах үеийн соёлын байгуулал: Урлагийн жишээн дээр” (англи хэлээр) сэдвээр антропологийн докторын зэрэг хамгаалсан.
Тайванийн урлагийн их сургуульд Угсаатны хөгжим судлалын магистр (2007), МУИС-д урлаг судлалын магистр тус тус хамгаалсан (2004). Чой.Лувсанжавын нэрэмжит Хэл иргэншлийн дээд сургуульд монгол судлаач, англи, япон хэлний багш орчуулагч мэргэжлээр, Хөгжим бүжгийн коллежийг концертмейстр мэргэжлээр тус тус дүүргэсэн.
2016-2021 онд Австрийн шинжлэх ухааны академийн Нийгмийн антропологийн хүрээлэнд судлаачаар, 2014-2015 БСШУЯ-АХБ-ны хэрэгжүүлсэн “Дээд боловсролын шинэчлэл төсөл”-д дээд боловсролын мэргэжилтнээр ажиллаж байсан туршлагатай. 2018- оноос МУИС-ийн Нийгэм, соёлын антропологийн тэнхимд багшаар ажилласан.
Австрийн Европ, ази, номхон далайн орнуудын их сургуулиудын нэгдсэн сүлжээ, Ernst Mach докторын тэтгэлэг, Австрийн ШУА-ийн Нийгмийн антропологийн хүрээлэн (2017); Нээлттэй нийгэм сангийн (ННС), Эрдмийн тэтгэлэгт хөтөлбөрийн (ЭТХ) (2008-2014); Wenner-Gren Сангийн докторын тэтгэлэг (2008-2014); ННС-гийн Урлаг, соёлын сүлжээ хөтөлбөр, Мэргэжил дээшлүүлэх грант (2009, 2010 2012), ННС-гийн ЭТХ-ийн Мэргэжил дээшлүүлэх грант (2009, 2012); Тайванийн засгийн газрын тэтгэлэг, магистрын хөтөлбөр (2005 – 2007).
Судалгааны чиглэл урлагийн антропологи, дүрслэлийн антропологи, соёлын биет бус өв, соёлын үндэсний ижилсэл, үндэсний үзэл. Web of Science, Scopus-д бүртгэлтэй 5 өгүүлэл хэвлүүлсэн. Дотоодын болон олон улсын 20-иод өгүүлэл хэвлүүлсэн. “Connected or Traversed? Plans, Imaginaries, and the Actual State of Railway Projects in Mongolia” (хамтран зохиогч), Transfers vol. 10. Issue 2/3, Berghahn, хх. 195-211. doi:10.3167/TRANS.2020.1002314, “‘Running in My Blood”: The Musical Legacy of State Socialism in Mongolia” (2021) (номын бүлэг), Socialist and Post-Socialist Mongolia: Nation, Identity and Culture, eds by Simon Wickhamsmith & Phillip P. Marzluf, Routledge, хх. 153-173; “Artefact Transfers: Displacing, Representing and (Re-)Valuing Objects in Mongolia”, (хамтран зохиогч), Inner Asia 22, Brill, 2020. хх. 253-274.
Бямбаа Энхцэцэг
Дэд профессор
Хүн ам зүйн хөтөлбөрийн дэд профессор, доктор
МУИС-д 1998 оноос хойш багшилж байна. МУИС-д Хүн ам зүйч мэргэжлээр бакалавр, Энэтхэг улсын Хөгжил судлалын төвд Хүн ам ба Хөгжил дипломын дараах сургалт, МУИС-д Эдийн засгийн ухааны магистр, Чех улсын Карлын Их сургуульд Хүн ам зүйн ухааны докторын зэргийг тус тус хамгаалсан. НҮБ, АХБ зэрэг олон улсын байгууллагуудаас зохион байгуулагдсан сургалтууд болон АНУ-ын Зүүн Баруун төв, Брауны их сургуульд суралцаж, мэргэжил дээшлүүлж байсан.
Хүн ам ба хөгжил тодруулбал, хүн амын төрөлт, нийгмийн хамгаалал, ядуурал, хүн амын бүлгүүдийн асуудал, хөгжлийн бэрхшээл, насжилтын асуудлаар судалгаа шинжилгээний ажил хийдэг. Олон улсын нэр хүндтэй сэтгүүлд 2 өгүүлэл, нэг сэдэвт бүтээлд 3 өгүүлэл хэвлүүлсэн ба дотоодын ном сэтгүүл, гарын авлага нэлээдгүйг хэвлүүлсэн. 2022 онд Web of Science-ийн Хамтран зохиогчийн цом, шагнал хүртсэн. МУИС-ийн Шилдэг залуу багш, Шилдэг сурган хүмүүжүүлэгч, Шилдэг судлаач шагналаар шагнагдаж байсан. Багшлахаас гадна Дэлхийн банк, Нэгдсэн үндэстний байгууллага, Азийн хөгжлийн банк, Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа хөгжлийн байгууллагуудад үндэсний зөвлөх, шинжээчээр ажилладаг. 2012 оноос хойш ҮСХ-ны арга зүйн байнгын зөвлөлийн гишүүнээр ажиллаж байна.
Мягмарын Эрдэнэ
Профессор
Антропологийн профессор, доктор
М.Эрдэнэ нь 1962 онд Улаанбаатар хотод төрсөн. 1985 онд Украин улсын Одессийн ИС-ийг хүний биологич мэргэжлээр төгссөн. 1985-1998 онд ШУА-ийн Биологийн Хүрээлэнгийн Антропологийн секторт эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ажилласан. 1995 оноос МУИС-ийн Антропологи, археологийн тэнхимд багш, профессороор ажиллаж байна.
1998 онд ”Монголын байгаль, газар зүйн янз бүрийн бүс нутгийн хүүхдийн бие бялдрын өсөлт хөгжлийн онцлог” нэгэн сэдэвт бүтээл туурвиж биологийн ухааны докторын (Ph.D) зэрэг хамгаалсан. 1993 оноос МУИС-ийн Түүхийн ангид “Антропологийн үндэс”, 1995 оноос Антропологи, археологийн тэнхимд “Хүний остеологи”, “Био-антропологи, археологийн судалгааны тоон арга”, “Биоантропологийн судалгааны арга”, “Эртний хүн судлалын судалгааны арга”, Антропоэкологи”, магистрантуудад “Антропологийн судалгааны арга зүй (ахисан түвшинд)” зэрэг хичээлүүд, ШУС-ийн НУС-ын магистрант, докторантуудад “Нийгмийн ухааны судалгааны арга зүй” хичээлүүдийг орж байна. Багшлах хугацаандаа Антропологийн 30 гаруй бакалавр, 12 магистрын дипломын ажил удирдаж амжилттай хамгаалуулсан.
Тэрээр Монголын орчин үеийн болон эртний хүн амын антропологийн чиглэлээр судалгаа хийдэг бөгөөд эртний хүн судлал, биоархеологи, эртний хүмүүсийн өвчин судлал, хүний экологи, хүүхдийн бие бялдрын өсөлт хөгжил зэрэг сэдвүүдээр гадаад дотоодын мэргэжлийн сэтгүүлд нийт 108 эрдэм шинжилгээний өгүүлэл хэвлүүлж, 60 гаруй хуралд илтгэл хэлэлцүүлснээс сүүлийн 5 жилд 22 өгүүлэл, үүнээс олон улсын хянан магадалгаа бүхий эрдэм шинжилгээний сэтгүүлд 15 өгүүлэл хэвлүүлсэн байна.
М. Эрдэнэ эрдэм шинжилгээний 10 гаруй төсөлд оролцон ажилласан бөгөөд одоо гадаадтай хамтарсан 3 төслийн, дотоодын 1 төслийн удирдагчаар ажиллаж байна. М. Эрдэнэ өөрийн судалгааны чиглэлээр Унгар, Польш, Англи, Дани, Өмнөд Солонгос, ОХУ, БНХАУ, Япон, Америкийн эрдэм шинжилгээний хүрээлэн, их дээд сургуулиудад судалгааны ажил хийж, лекц уншиж байсан.
Цагийн багш нар
Гангаа Зулбаатар
Цагийн багш
Антропологийн магистр, цагийн багш
Г. Зулбаатар нь 2013 онд МУИС-ийн Нийгмийн шинжлэх ухааны сургуулийг “Социализм ба пост социализмийн үеийн шашин шүтлэг” сэдвээр нийгэм соёлын антропологоч мэргэжлээр бакалаврын зэрэг, 2014-2018 онд БНХАУ-ийн Засгийн газрын тэтгэлэгээр Өвөрмонголын их сургуулийн Угсаатан судлал, антропологийн тэнхим магистрын зэргийг “Жанчхүү дахь дөрөвдүгээр монгол өртөөний соёл уламжлал, өөрчлөлт” сэдвээр хамгаалсан. 2021 оноос Монгол улсын их сургуулийн Антропологи, археологийн тэнхимийн докторийн хөтөлбөрт суралцаж байна. 2017-2019 онд Антоон Мостаэрт Монгол судлалын төвд эрдам шинжилгээний ажилтан, 2020 оноос хойш ЮНЕСКО-ийн ивээл дор Нүүдлийн соёл иргэншлийг судлах олон улсын хүрээлэнд Эрдэм шинжилгээ, хөтөлбөрийн зохицуулагчаар ажиллаж байна. Сүүлийн жилүүдэд БНХАУ, Канад зэрэг улсын эрдэм шинжилгээний судалгааны төсөлд судлаачаар ажилласан.
Тэрээр БНХАУ-ын Хэбэй мужийн Жанчхүү, Өвөрмонголын Ордос, Шинжаан Уйгарын өөртөө засах орны Ховог сайр зэрэг газруудад хээрийн судалгааны ажил хийж, тухайн судалгаагаараа угсаатан зүйн баримтат кино бүтээж, эрдэм шинжилгээний өгүүлэл хэвлүүлсэн. Үндэсний хэмжээний сэтгүүлд арав гаруй өгүүлэлтэй. 2021 оноос хойш Монгол улсын 10 аймгийн 25 гаруй суманд хийсэн хээрийн судалгаандаа үндэслэн “Соёлоор эдгээхүй” Монголчуудын эмнэх домнох арга ухаан хэмээх анагаахын хүн судлалын нэг сэдэвт бүтээл туурвисан. Уламжлалт болон алтернатив анагаах ухааны, Чингийн үеийн өртөө зам, соёлын биет болон биет бус өвийн чиглэлээр судалгаа хийдэг.
Одоогоор Антропологи, археологийн тэнхимд ‘Эдийн засгийн антропологи’, ‘Нүүдлийн соёл – мал аж ахуйн улс төр, эдийн засаг’, ‘Экологийн антропологи’, ‘Соёлын өвийн бодлого, хадгалалт хамгаалалт’ хичээлийн семинарын багшаар ажиллаж байна.
Батбаяр Дархижав
Цагийн багш
Антропологийн магистр, цагийн багш
Батбаярын Дархижав нь МУИС-ийн Антропологи, археологийн тэнхимд Антропологич мэргэжлээр бакалаврын зэргийг 2021 онд, магистрын зэргийг 2023 онд хамгаалсан. 2019-2020 онд Япон улсын Шига Мужийн Их сургуулийн (The University of Shiga Prefecture) антропологийн тэнхимд оюутан солилцоогоор суралцсан. Магистрын зэргийг “Монголын эртний хүүхдийн ясны олдворын биоархеологийн судалгаа” сэдвээр хамгаалсан.Эртний хүн судлал (палеоантропологи), палеопатологи, биоархеологи, хүүхдийн биоархеологийн чиглэлээр судалгаа хийдэг. Олон улсын эрдэм шинжилгээний 5 хуралд илтгэл хэлэлцүүлсэн. Тухайлбал, 2023 онд МУИС-ийн ахисан түвшний суралцагчдын “Шинэ үеийн залуу судлаач” сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал, “Хүрэлтогоот 2023” эрдэм шинжилгээний хурал болон Япон улсын Палеопатологийн Нийгэмлэгийн 8-р хуралд “Монголын эртний хүүхдийн өвчний судалгаа”, “Монголын эртний хүүхдийн өсөлт, хөгжил” сэдвээр илтгэл тавьж хэлэлцүүлсэн байна.
2022 оноос эхлэн МУИС-ийн Инновац технологи дамжуулах төвд ассистент, Биоархеологийн лабораторийн туслах, улмаар ЮНЕСКО-ийн ивээл дор Нүүдлийн Соёл Иргэншлийг Судлах Олон Улсын Хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ажиллаж байна. Мөн эрдэм шинжилгээний 3 төсөлд, тухайлбал “Монголын шинэ чулуун зэвсгийн үеийн хүн амын антропологийн судалгаа,” Монгол-Английн хамтарсан “Хэрлэн голын сав газрын археологийн дурсгал” сэдэвт төсөл, АНУ-ийн Баруун Мичиганы Их Сургуулийн хамтарсан “Diet, Weaning and Activity in Mongolian Steppe populations” төсөлд биоантропологич, туслах судлаачаар, НСИСОУХ болон Нийслэлийн Бодлогын Судалгаа, Шинжилгээний Төвийн хамтран хэрэгжүүлж буй “Хотын хөгжлийн индекс” судалгааны төслийн удирдагчаар ажиллаж байна. 2023-2024 оны хичээлийн жилийн намрын улирлаас эхлэн МУИС-ийн Антропологи, археологийн ангид “Хүний Остеологи ANTH 205” хичээлийг зааж байна.
Баярбат Төгсбуян
Цагийн багш
Антропологийн магистр, цагийн багш