Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн санаачилгаар бүтээсэн “Дэлгэрэнгүй тайлбартай Монголын нууц товчоон” хэмээх бүтээлийн нээлтийн ёслол Их эзэн Чингис хааны мэндэлсэн Монгол бахархлын өдөр буюу 2023 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр МУИС-ийн эрдмийн танхимд боллоо.
Монголын түүх, хэл, соёл, уран зохиол, сурвалж судлал, газар зүй, нэр судлал зэрэг олон салбарын 25 эрдэмтэн хамтран 1 жил гаруйн хугацаанд “Дэлгэрэнгүй тайлбартай Монголын нууц товчоон” бүтээлийг бичсэн болно. Бүтээлийн бүтцийн талаас удиртгал хэсэгт “Монголын нууц товчоон”-ы талаар ерөнхий ойлголт өгөх мэдлэг мэдээллийг агуулсан бол үндсэн хэсэгт тус зохиолын эхийг монгол бичиг болон кириллээр буулган хөрвүүлж, утга агуулгыг нь олон нийтэд зориулан хялбаршуулж, уг эхийг баримтлан тайлбарлажээ. Тус бүтээл “Монголын нууц товчоон”-д гарч буй түүхэн үг хэллэг, 400 гаруй түүхт хүн, улс гүрэн, овог аймаг, цол, үйл явдал, ёс заншил, зэвсэг хэрэглэл, газар усны нэрд хамаарах 4300 орчим тайлбарыг хэл шинжлэл, сурвалж судлал, түүх, угсаатан судлал, соёл судлал, газар зүй, нэр зүйн үүднээс боловсруулснаараа олон талыг хамарсан, хамгийн олон тайлбартай “Монголын нууц товчоон” болж байна.
МУИС-ийн Шинжлэх ухааны сургууль, Монгол хэл, хэл шинжлэлийн тэнхим, Монгол судлалын хүрээлэнгийн эрдэмтэн судлаачид энэхүү бүтээлийн хэлний багт ажиллалаа. Тодруулбал, бүтээлийн хэлний багийн ахлагчаар Монгол Улсын Ардын багш, Төрийн соёрхолт, МУИС-ийн профессор Ш.Чоймаа, ажлын хэсгийн гишүүнээр МУИС-ийн Шинжлэх ухааны сургуулийн захирал, доктор, профессор Д.Заяабаатар, зохиогч, редактораар доктор Э.Мөнх-Учрал, зохиогчоор МУИС-ийн Монгол судлалын хүрээлэнгийн эрдмийн зөвлөлийн дарга, Академич Д.Төмөртогоо, МУИС-ийн профессор Ц.Шагдарсүрэн, доктор М.Жавхлан, доктор Б.Энхсувд, докторант Э.Жаргалмаа ажиллав.