◊ Монгол улсын “Боловсролын тухай хууль” (2002)

◊ Монгол улсын “Дээд боловсролын тухай хууль” (2002)

◊“Монгол улсын дээд боловсролын стандартын үлгэрчилсэн загвар” (2002)

◊ “Дээд боловсролын шинэчлэлийн зураглал, Дээд боловсролын хөгжлийн бодлогын зорилт”, 2021 он

◊ “Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн 2012-2016 оны тэргүүлэх чиглэлүүд

(хөгжлийн дунд хугацааны стратеги төлөвлөгөө)”

◊ МУИС-ийн хөгжлийн бодлогыг тусгасан гол баримт бичгүүд, тухайлбал 2011 онд батлагдсан “МУИС-ийн 2011-2020 он хүртэлх хөгжлийн стратеги төлөвлөгөө”-ний тэргүүлэх чиглэл, бодлогыг хэрэгжүүлэх шаардлагуудтай тус тус уялдуулан боловсруулав. 2012 онд батлагдсан тус сургуулийн хөгжлийн стратеги төлөвлөгөөнд тодорхойлсон сургуулийн эрхэм зорилгыг хэрэгжүүлэх үүднээс сургалтын хөтөлбөр, стандарт, судлагдахууны хөтөлбөрийг шинэчлэн боловсруулж 1, 2 дугаар ангид мөрдөж байна.4. Хөтөлбөрийг харъяалал – ШУС Хүмүүнлэгийн салбар Ази судлалын тэнхим

5. Хөтөлбөрийн эрх зүйн зохицуулалт:

6. Хөтөлбөрийн дэд хорооны нэр: ШУС Хүмүүнлэгийн салбар Ази судлалын тэнхим

1. ХӨТӨЛБӨРИЙН ДЭЛГЭРЭНГҮЙ МЭДЭЭЛЭЛ

Хөтөлбөрийн үндэслэл: Хөтөлбөрийг улс орны нийгэм, эдийн засгийн хөгжил, өөрчлөлт, зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ, төрөөс баримтлах бодлого, МУИС-ийн хөгжлийн бодлого, орчин үеийн шинжлэх ухааны чиг хандлагатай уялдуулж, өөрчлөн шинэчилж ирсэн. Гадаад, дотоодын ижил төстэй хөтөлбөр хэрэгжүүлэгч сургуулиуд, эрдэмтэд, судлаач, мэргэжилтнүүдийн судалгаа, туршлагад үндэслэн, өөрийн сургуулийн онцлогт тохируулан, ажил олгогч, төгсөгчдийн судалгаанд суурилан хөтөлбөрийн агуулгыг шинэчлэн баяжуулж, онол дадлагыг зохистой хослуулсан сургалт явуулснаар мэргэжилтний хөдөлмөрийн зах зээлд өрсөлдөх чадвар нэмэгдсэн. Тухайлбал, хэлний мэдлэг болон хэлэхүйн чадварын хичээлийн багц цагийг нэмэгдүүлэх, интеграцчилах болон модульд шилжүүлэх, орчуулах дадлыг нарийсган мэргэшүүлэх зэрэг өөрчлөлтийг хийсэн болно. Түүнчлэн хөтөлбөрийн шинэчлэлийн үр дүнд суралцагчдын сонгон суралцах багц цаг болон мэргэшүүлэх хичээлүүдийг нэмэгдүүлснээр төгсөгчдийн мэргэжлийн хүрээнд хөрвөх чадвар дээшлэх бодитой боломж бүрдсэн.

1. ШУ-ны хөгжил болон хөдөлмөрийн зах зээлийн хэрэгцээ шаардлага:

Олон улс, орон судлал /Солонгос/ мэргэжлийн өнөөгийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээг дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1. Монгол улсын Гадаад бодлогын үзэл баримтлалд гуравдагч хөршөөр БНСУ-ыг нэрлэсэн нь хэлний бодлогын хүрээнд солонгос хэлийг сургах нөхцлийг бүрдүүлж байна.
2. БНСУ-ыг манай нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн загварын хэмжээнд сонирхож судалдаг учраас Солонгосыг сонирхогч, тэнд сурч, ажиллаж, амьдрах хүсэлтэй иргэдийн тоо буурахгүй харин ч өсөж байна.
3. Тус мэргэжлээр жил бүр дунджаар 25-30 оюутан элсэж, 15-20 оюутан төгсөж байна.
4. Монгол Улсад 30 шахам төрийн өмчийн болон хувийн их, дээд сургууль солонгос хэлтэй мэргэжилтэн бэлтгэж байгаа нь тус мэргэжлийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ их байгааг харуулж байна.
5. Төгссөн оюутнууд мэргэжлээрээ ажиллаад зогсохгүй, хувийн болон төрийн байгууллагад өөр мэргэжлээр ажиллаж байгаа нь энэхүү мэргэжлийн хөрвөх чадварыг харуулж байна.
6. Хувийн болон төрийн их_, дээд сургуулийн сургалтын хөтөлбөрт солонгос хэлний хичээл орж байгаа учраас энэхүү мэргэжилтний боловсролын салбар дахь зах зээл хангалттай байна.
7. Уг мэргэжлээр төгссөн оюутан хэл шинжлэл, орон судлал, солонгос судлал, орчуулгын тухай мэдлэг, хүний хөгжил зэрэг чиглэлээр өндөр ур чадвартай мэргэжилтэн болж төгсдөг учраас боловсролын бус салбарт зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ зохих түвшинд байна.

• Суралцагчдад тавих шаардлага – Эзэмшиж буй мэргэжлээрээ мэргэжлийн түвшинд , ажиллах чадвартай, олон улс судлал, солонгос судлалын талаар өргөн мэдлэг эзэмшсэн, харилцааны соёлтой, хуулиа дээдлэн зах зээлийн харилцаа, нийгмийн эрэлт хэрэгцээг хангаж хөрвөн ажиллах, мэргэжил боловсролоо байнга дээшлүүлэх чадвар бүхий багш, ажилтан, орчуулагч, сургалтын зохион байгуулагч байна.

Б.1: Мэргэжилтний загвар: Дээд боловсролын ерөнхий ба мэргэжлийн суурь, мэргэшүүлэх хичээлүүдийг судалж, холбогдох шалгалтуудыг амжилттай өгч 120 кредит гүйцэтгэсэн, 2.0-оос дээш голч дүнтэй, мэргэшүүлэх хичээлд "С"-ээс дээш үнэлгээ авсан, гадаад хэлээр мэргэжлийн ном зохиол ашиглах чадвартай оюутан нь бакалаврын зэрэгтэй байх шаардлагыг хангана.

Б.2: Мэргэжилтний мэдлэг: Эхний 2 жилд: Солонгос хэлийг 4 чадвар (сонсох, ярих, бичих, унших болон хэл зүй үгийн сангийн)-ын хүрээнд дэлхийн стандартын зохих түвшинд онол, практикийг хослуулан эзэмшинэ. Монгол үндэстний хийгээд дэлхийн түүх, соёл иргэншил, угсаатны талаарх мэдлэгээ ахисан түвшинд гүнзгийрүүлэн судалж, харь соёлыг судлах суурь мэдлэгтэй болно. Дараагийн 2 жилд: Солонгос хэлийг онол практикийг хослуулан ахисан түвшинд гүнзгийрүүлэн эзэмшинэ. Хэд хэдэн гадаад хэлийг зэрэгцүүлэн сурах боломжтой. Гадаад хэлийг зэрэгцүүлэн сурах онол, практикийн үндэс, орчуулах, хэлмэрчлэх ухааны үндсэн мэдлэг эзэмшинэ. Нийгэм, улс төр, эрхзүй, сурвалж бичгийн орчуулга хийх дадал, чадвар эзэмшинэ. Аль нэг бүс нутаг, орон, үндэстнийг дагнаж, тухайн бүс нутгийн үндэстний нийгэм соёл, угсаатан зүй, түүх, сурвалж бичгийн талаар судалж, мөн харь соёлыг ойлгох, соёл-иргэншлийг харьцуулах, монгол үндэстний соёл, сэтгэлгээний тухай мэдлэгээ гүнзгийрүүлэн батжуулах, даяаршил болон соёл иргэншлийн чиг хандлагын тухай, Монгол дахь гадаад судлалын суурь мэдлэг эзэмшинэ. Мөн нийгмийн өөрчлөлтийг давж чадах мэдлэгийн үндсийг олгох юм.

Б.3: Мэргэжилтний чадвар: Олон улс, бүс нутгийн шинжтэй үйл явдал, асуудлыг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй задлан шинжлэх, нийгэм соёл, хүмүүнлэгийн шинжлэх ухааны аргуудыг мэргэжлийн болон нийгмийн янз бүрийн хэлбэрийн үйл ажиллагаанд хэрэглэдэг байх. Солонгос хэл, олон улс судлалын онол практикийн мэдлэгээ шинжлэх ухааны бусад салбарын мэдлэгтэй хослуулан хөгжүүлэх, олон улс, бүс нутаг судлалын асуудлыг бусад салбарын хүрээнд нягт уялдуулан судлах, бусад салбарын үйл ажиллагаанд хэрэглэдэг байх. Солонгос хэлийг ашиглан мэдлэг, мэдээлэл олж авах, боловсруулах, харьцуулах, дүн шинжилгээ хийх, тайлбарлах, илтгэх, харилцаа тогтоох, өөрийгөө таниулах, солонгос хэлийг мэргэжлийн үйл ажиллагаанд ашигладаг байх. Багаар хоршин ажиллах, харилцааны болон дипломат соёлтой байх, сонгон суралцсан чиглэлээрээ аль ч байгууллагын үйл ажиллагааны бүх түвшинд ажилладаг байх. Соёлын үнэт зүйлсийг мэдэх, бусад үндэстэн, бүс нутаг болон өөрийн улс орны түүх соёлыг хүндэтгэх, олон соёлын харилцааг ойлгох, өөрийн соёлоор бахархдаг байх. Бодит байдлыг ойлгох, өөрчлөлтөнд зохицож, ирээдүйд хийх зүйлийнхээ талаар эрэл хайгуул хийж, түүндээ өргөн цар хүрээгээр хандаж, ерөнхийд нь бодож шийдвэр гаргах, зорилгоо бүтээлчээр хэрэгжүүлэхийн төлөө тууштай байх, шинэ мэдлэг, дадал чадвар олж авах, тасралтгүй бие даан суралцах, өөрийгөө хөгжүүлэх, судалж буй зүйл, эсвэл салбарынхаа цар хүрээг өргөсгөж өөр талаас нь харах, шүүмжлэлтэй байх, мэдлэгээ амьдралдаа болон нийгэмтэйгээ холбож чаддаг байх.

• Элсэгч/оюутны эрэлт хэрэгцээ:

• Монгол, БНСУ-ын харилцаа өргөжихийн хэрээр БНСУ-д бага насаа өнгөрүүлсэн, БНСУ-ын бага, дунд, ахлах сурч байгаад эх орондоо ирсэн хүүхэд залуусын тоо нэмэгдсээр байна. Эдгээр хүүхэд залуус сурч мэдсэнээ цаашид хөгжүүлэх, үргэлжлүүлэн сурч боловсрох хүсэл эрмэлзлээр дүүрэн байдаг.
• Ардчилсан нийгмийг зохион байгуулах, зах зээлийн харилцааг нээлттэй хөгжүүлж, хүүхэд залуусыг зөв төлөвшүүлэхэд гадаад хэлний мэдлэг зайлшгүй шаардлагатай байгаа бөгөөд боловсролын салбарт тухайн мэргэжлээр төгссөн боловсон хүчний хэрэгцээ өсөн нэмэгдсээр байна.
• Өнгөрсөн хугацаанд БСШУЯ-наас тус сургуульд олгосон орон судлал, солонгос судлал ангид элсэгчдийн хяналтын тоо буурахгүй байгаа нь энэ мэргэжлийн нийгмийн эрэлт хэрэгцээ их байгааг давхар баталж байна.
• Монгол улс БНСУ-тай найрамдалт харилцаатайгаас гадна эдийн засгийн хувьд харилцан туслалцах, хүний нөөц боловсон хүчний тал дээр тусламж дэмжлэг үзүүлэх бодлого барьж ирсэн билээ. Иймээс улс төр, нийгмийн бүхий л салбарт солонгос хэлтэй боловсон хүчний хэрэгцээ байгаа бөгөөд цаашид тухайн мэргэжлээр мэргэшүүлэхэд солонгос хэлний мэдлэгтэй эх орондоо төгссөн боловсон хүчинд боломж нээлттэй байна.
• Хоёр улсын харилцаа хөгжиж, Монгол улсад оруулах БНСУ-ын хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэн, дэлхийн хэмжээнд, тэр дундаа Зүүн Хойт Азийн бүс нутагт БНСУ-ын байр суурь бэхжиж байгаа нь бас нэг чухал хүчин зүйл юм.
• Монгол Солонгосын түүхэн харилцааг судлаж, хоёр үндэстний угсаа гарал, соёлын харилцан нөлөөллийг тодруулахад энэ талын мэргэжилтэнг бэлдэх шаардлагатай.

БСШУС-ын сайдын 2017 оны А/52 тоот тушаалаар хөтөлбөрийн нэр, индекс өөрчлөгдсөн.